Armoede en achterstand hebben een substantieel effect op de zwangerschapsuitkomsten voor moeder en kind. Dit effect lijkt zwaarder te wegen bij Nederlandse vrouwen zonder migratieachtergrond. Juist in Groningen en Zuid-Limburg is vaker sprake van deze combinatie: zwangere vrouwen zonder migratieachtergrond en armoede.
Looptijd: 1 september 2020 - 30 november 2022
Financiering: Zuyd Hogeschool, Nationaal Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek SIA
Door dergelijke problematiek wordt gepleit voor een uitbreiding van de medisch-verloskundige zorg voor kwetsbare zwangere vrouwen met sociale zorg: sociale verloskunde. Echter, deze ontwikkeling wordt niet eenduidig en landelijk gestuurd, maar krijgt regionaal vorm. Dit resulteert in variatie van zorg voor kwetsbare zwangere vrouwen zoals een diversiteit aan screeningsinstrumenten voor identificatie van kwetsbaarheid en samenwerking rondom doorgeleiding van kwetsbare zwangere vrouwen naar het sociale domein dat per gemeente anders is georganiseerd.
Het doel van dit project is de opbrengsten in kaart brengen van twee multidisciplinaire aanpakken in Zuid-Limburg en in Groningen voor zorg aan zwangeren in een kwetsbare situatie wat betreft 1) het identificeren van deze zwangere vrouwen en 2) de doorgeleiding naar het sociale domein met JGZ als één/vast aanspreekpunt, 3) de toepasbaarheid en bruikbaarheid van deze aanpakken vanuit het perspectief van cliënten en professionals.
Over het onderzoek
In een actieonderzoek werken we aan het ontwikkelen van een aanpak voor Zuid-Limburg en het evalueren en monitoren we deze aanpak en de, reeds geïmplementeerde, aanpak in Groningen.
In een werkgroep, bestaande uit verloskundigen en JGZ-verpleegkundigen, hebben we in Zuid-Limburg een aanpak ontwikkeld. Deze bestaat uit een geactualiseerde psychosociale anamnese en gesprekstool Positieve Gezondheid voor identificatie van zwangeren in een kwetsbare situatie door de verloskundige en een warm contact met een vaste JGZ-verpleegkundige per praktijk voor het doorgeleiden van vrouwen naar het sociale domein, indien relevant.
De aanpak in stad Groningen bestaat uit identificatie van zwangeren in een kwetsbare situatie m.b.v. de Alpha-NL door de verloskundige, een telefonisch aanspraakpunt door JGZ, het MDO-kwetsbare zwangeren en 17 zorgpaden.
Opbrengst
Door middel van dossieronderzoek bij verloskundige praktijken krijgen we inzicht in de mate waarin verloskundigen vrouwen in kwetsbare situaties identificeren en doorgeleiden naar het sociale domein voor (in Zuid-Limburg) en na (in Zuid-Limburg en Groningen) de implementatie van de aanpak. We gebruiken hierbij de Rotterdamse definitie van kwetsbaarheid waardoor we ook inzicht krijgen in de toepasbaarheid van deze definitie in de praktijk. Ook evalueren we onder de zorgverleners en cliënten de toepasbaarheid en haalbaarheid van de aanpakken met behulp van vragenlijsten en interviews.
Met dit project beogen we bij te dragen aan de transitie naar sociale verloskunde in Nederland.
Nieuws
- Publicatie op Kennispoort
- Webinar Sociale Verloskunde
- Mid-term Nieuwsbrief november 2021
- Factsheet Voormeting analyse psychosociale kwetsbaarheden bij zwangere vrouwen
- Artikel Exploring psychosocial vulnerability among Dutch pregnant women: a register study - januari 2024
- Artikel The extent of implementation and perceptions of maternity and social care professionals about two interprofessional programs for care for pregnant women: a mixed methods study - 12 augustus 2024